اگر شما جزء علاقه‌مندان به حرفه پایپینگ یا لوله کشی صنعتی هستید و یا قصد دارید در آینده اصول مقدماتی طراحی پایپینگ را یاد بگیرید باید با مدارک مورد نیاز پایپینگ و چگونگی تهیه شدن آن‌ها آشنا شوید تا به مشکل برنخورید. در همین جهت در ادامه می‌خواهیم درباره مدارک مورد نیاز برای طراحی، تدارکات و اجرای سیستم‌های پایپینگ صحبت کنیم پس با ما همراه باشید. همچنین تمام این بخش‌ها و معرفی کامل مدارک و استانداردها در پکیج آموزش پایپینگ فلات قاره به شکل کامل آموزش داده خواهد شد تا دانشجو پس از اتمام دوره با تمام مباحث پایپینگ به صورت دقیق آشنا شده باشد.
چگونه باید مدارک را برای طراحی پایپینگ جمع‌آوری کرد؟
همان‌طور که می‌دانید همیشه در هر پروژه صنعتی و تاسیاتی قبل از ورود به مرحله اجرا باید تمامی مدارک مربوط به طراحی پلن مجموعه را آماده کرد و از آن برای اجرا استفاده کرد. به این معنی که قبل از شروع و با توجه به نوع پروژه باید نخست نقشه‌های مکانیکی، فرآیندی، عمرانی و معماری را تهیه کرد و پس از آن طراحی نقشه‌های پایپینگ، تجهیزات و ابزار دقیق را انجام داد. برای تکمیل این بخش‌ها باید از مهندسان مکانیک، عمران، برق و معماری استفاده کرد. سپس فردی به نام کاتالوگ من تمامی نقشه‌ها را دسته‌بندی و بررسی می‌کند. همان طور که گفته شد، مدارک پایپینگ مجموعه‌ای از استانداردها و اطلاعاتی هستند که برای طراحی صحیح و موثر سیستم‌های لوله‌کشی یا پایپینگ مورد استفاده قرار می‌گیرند. شما می‌توانید برای جمع‌آوری این مدارک پراهمیت به بررسی تمام جوانب و شرایط بپردازید و یا از افرادی مانند مهندسان، معماران و هر فردی که در این حوزه فعالیت دارد کمک بگیرید.
چرا مدارک پایپینگ اهمیت دارند؟
تهیه مدارک لازم برای اجرا سیستم پایپینگ و جاگذاری تجهیزات مکانیکی در پروژه‌های صنعتی بسیار حائز اهمیت است. زیرا برای طراحی و اجرای صحیح سیستم‌های پایپینگ به کارخانه‌ها در قدم اول باید مدارک و اطلاعات مورد نیاز به طور دقیق جمع‌آوری شوند. این کار باید در مدت زمان مناسب و با صرف حداقل هزینه ممکن صورت گیرد. سیستم پایپینگ و کارخانه فرایندی شامل تجهیزاتی مانند اتصالات، ابزار مختلف و لوله است که مشخص کردن آن‌ها برای آمادگی سازی و تدارکات امری ضروری است. هنگام در نظر گرفتن این الزامات توجه به مواردی مانند ابعاد مواد و داده‌های دیگر اهمیت دارد و در مدارک ذکر می‌شوند.
همچنین یکپارچگی این داده‌ها باید در تمام مراحل پروژه حفظ شود زیرا این امر کمک می‌کند تا هنگام انتخاب مواد و تهیه آن‌ها بهترین گزینه مورد نظر انتخاب شود. داده‌های و اطلاعات مورد نیاز در قالب مدارک مختلفی مانند دیافراگم پایپینگ و ابزار دقیق، لیست تجهیزات، لیست خطوط لوله، لیست شیرآلات و لیست ابزار دقیق ارائه می‌شوند. در صورت نامناسب بودن و یا عدم یکپارچگی مدارک و داده‌ها می‌تواند تاخیر در اجرای پروژه و انجام مجدد برخی فعالیت‌ها و حتی در مواردی افزایش احتمال رخ دادن اختلال در سیستم پس از راه‌اندازی کارخانه را به همراه داشته باشد.
تمامی مشکلات ذکر شده باعث می‌شود تا هزینه‌های پروژه یعنی سرمایه‌گذاری اجرایی و نگهداری، افزایش چشمگیری پیدا کند. در نتیجه کارکنانی که در فرایند طراحی پارکینگ دخالت دارند باید توانایی کامل ازدرک تفسیر و تهیه مدارک مورد نیاز داشته باشند. با تهیه نقشه‌های لازم برای اجرای سیستم پایپینگ می‌توان برآوردی نسبی و یا دقیقی از زمان اجرای پروژه، میزان اقلام مورد نیاز برای اجرای پروژه و همچنین میزان هزینه‌های اقتصادی و نیروی کار را مشخص کرد و سپس با خیال راحت مراحل تکمیل پروژه را آغاز کرد.
مدرک دیاگرام چیدمان تجهیزات چیست؟
چیدمان تجهیزات در واقع تجهیزات مورد نیاز برای فرایند پایپینگ در نمودار جریان فرایند یا PFD است. با استفاده از داده‌های دیگر می‌توان محل دقیق این تجهیزات را به دست آورد و بر روی نقش دیگری که دیاگرام چیدمان تجهیزات نامیده می‌شود آن‌ها را پیاده کرد. این دیاگرام نمای دید از بالا یا پلان محل قرارگیری تجهیزات را نشان می‌دهد.
مدرک لیست تجهیزات به چه معنی است؟
لیست تجهیزات جدول شامل کد یا برچسب عنوان و مختصات تجهیزات مورد استفاده در کارخانه است. مختصات هر یک از تجهیزات با سه نقطه شرق، ارتفاع و شمال از یک سطح مبنا مشخص می‌شوند. توجه داشته باشید که نقشه چیدمان تجهیزات و لیست تجهیزات پایپینگ همیشه همراه با یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای اینکه کار به راحتی انجام شود و دقت زیادی در آن به کار گرفته شود معمولاً لیست تجهیزات درون دیاگرام چیدمان نیز آورده می‌شود.
مدرک دیاگرام پایپینگ و ابزار دقیق به چه معنی است؟
نمودار خطوط لوله و ابزار دقیق یا P&ID یکی از مهم‌ترین مدارک موجود در طراحی و اجرای مهندسی لوله کشی صنعتی یا پایپینگ است. در این مدرک بسیار مهم الزامات و جزئیات تمام لوله‌ها و همچنین اجزای مرتبط با آن‌ها ارائه می‌شود. نمودار لوله کشی و ابزار دقیق برای ایجاد لیست خطوط لوله انتخاب مواد و تعیین جنس آیتم‌های مخصوص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مدرک لیست خطوط لوله به چه معنی است؟
لیست خطوط لوله جداولی متشکل از داده‌های مربوط به هر یک از قطعات لوله‌های مورد استفاده در سیستم پایپینگ را در اختیار دارد. در همین جهت برای دستیابی به تمامی اطلاعات مورد نیاز درباره لوله‌ها برای طراحی و اجرای سیستم‌های پایپینگ باید از لیست خطوط لوله استفاده کرد. این مدرک مهم شامل داده‌هایی است که در ادامه به معرفی و آموزش نحوه تفسیر هر کدام از آن‌ها خواهیم پرداخت.
عدد خط لوله چه معنی دارد؟
هر تکه از لوله در سیستم‌های پایپینگ با یک عدد شناسایی مخصوص به خود به عنوان عدد خط لوله کدگذاری می‌شود. بنابراین هر کسی که بخواهد به قطعات لوله در طرح‌ها و نقش‌های مختلف اشاره کند این کد را بیان می‌کند. خط لوله اطلاعات بسیار مهمی مانند ابعاد سیال عبوری و الزامات لوله‌کشی را در بردارد. برای اینکه بیشتر منظور ما متوجه شوید به مثال زیر توجه کنید:
P – C – 0006 – EA21 – “10
همان‌طور که مشاهده می‌کنید، عدد و یا کد بالا پنج بخش دارد که مفهوم هر کدام از این بخش‌ها از سمت چپ به راست عبارت‌اند از:
- ابعاد: اولین مولفه در کد خانه خط لوله قطر و ابعاد لوله را نمایش می‌دهد. در اینجا ابعاد تکه لوله مورد بررسی واقع می‌شود و در این مثال ابعاد لوله برابر با ۱۰ اینچ است.
- سیال عبوری: حرف P مخفف عبارت فرایندی یا process است که نوع سیال عبوری از تکه لوله را نمایش می‌دهد.
- محل قرارگیری: حرف C به محل استفاده از تکه لوله در کارخانه اشاره می‌کند.
- ترتیب اجرا کد: عدد ۰۰۰۶ اجرای این تکه از لوله در سیستم را به نمایش می‌گذارد.
- الزامات و مشخصات: ترکیب حروف و اعداد EA21الزامات لوله کشی را تعیین می‌کند.
همان طور که متوجه شدید، کد خطوط لوله نقش بسیار پراهمیتی در نظارت بر روی نحوه اجرای پایپینگ در پروژه مورد نظر دارد. این کد مبنای تعامل اجرایی و فنی بین مهندسان، طراحان و کارکنان لوله کشی است. همچنین داده‌های مربوط به قطعات لوله را می‌توان به دو دسته کلی اطلاعات مکانیکی و اطلاعات فرآیندی تقسیم کرد. مزیت‌های این مدرک شامل موارد زیر است:
- جلوگیری از اتلاف دقت در پروژه در مراجعه به تک تک استانداردها.
- سلیقه‌ای کار نشدن پروژه و یک دست و تیپ بودن کار.
- جلوگیری از اشتباهات فنی در مسائل مهم در حین انجام پروژه.
- مسائل و محدودیت اقتصادی منطقه در موجود و یا نبودن امکانات ساخت و یا خرید. از جمله مهم‌ترین Specها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- Piping Material Specification (P.M.S)
- Insulation Specification
- Painting Specification
- Supporting Specification
داده‌های فرایندی خط لوله به چه معنی هستند؟
داده‌های فرآیندی اطلاعاتی مربوط به جنبه‌های اجرای تکی لوله‌های مورد استفاده شده در سیستم پایپینگ را در اختیار دارند. از جمله مواردی که در این داده‌ها گنجانده شده‌اند می‌توان به مواردی زیر اشاره کرد:
- عدد خط لوله
- مسیر سرویس‌دهی از واحد X به واحد Y یعنی از مبدأ به مقصد
- عدد نقشه‌کشی که تکه لوله مورد بررسی در آن قرار گرفته است
- دمای عملیاتی
- فشار عملیاتی
- فاز سیال
- نرخ جریان سیال بر حسب پوند بر ساعت، کیلوگرم بر ثانیه، گالن بر دقیقه، فوت مکعب در دقیقه یا سانتی‌متر بر دقیقه
- چگالی بر حسب پوند بر فوت مکعب یا کیلوگرم بر متر مکعب
- سرعت وزن مولکولی
- ویسکوزیته
- افت فشار
- اصلاحات طول
داده‌های مکانیکی خط لوله چه مواردی هستند؟
داده‌های مکانیکی اطلاعات مربوط به جنبه‌های مکانیکی قطعات را در اختیار دارند. تمامی اطلاعاتی که در داده‌های مکانیکی گنجانده‌شده‌اند عبارت‌اند از:
- مسیر سرویس‌دهی از مبدأ تا مقصد
- عدد خط لوله
- عدد نقشه‌کشی
- فشار عملیاتی
- دمای عملیاتی
- مواد لوله
- دمای طراحی
- فشار طراحی
- عایق لوله که شامل ضخامت، هدف و الزامات نوع پیمایش است
- استاندارد رنگ کاری
- تست فشار که شامل نوع و روش آزمون است
- رهاسازی تنش
- ملاحظات مکانیکی
- ملاحظات تمیزکاری
سخن پایانی
در این مقاله درباره مدارک مورد نیاز برای طراحی پایپینگ صحبت کردیم. اما در پایان لازم است تا یک خبر خوب برای علاقه‌مندان به حوزه آموزش‌های فنی و مهندسی بدهیم. خبر خوب ما این است که مجتمع آموزشی فلات قاره با بیش از ۱۵ سال سابقه تجربه در حوزه آموزش‌های مدیریتی، اداری، فنی، مهندسی، ایمنی و… و با دارا بودن مجوزات سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور دوره‌های کاملاً کاربردی در زمینه‌های آموزشی مانند پایپینگ، پروسس، صنایع و کنترل پروژه عمران، ایمنی مواد و متالوژی، سیمان، تعمیر و نگهداری، فناوری اطلاعات، مدیریت و… برگزار می‌کند. این دوره‌ها در مجتمع فلات قاره یا محل شرکت‌ها برگزار می‌شود. همچنین این آموزش‌ها هم به صورت حضوری و هم به صورت آموزش‌های مجازی در دسترس هستند؛ بنابراین اگر به این زمینه‌های آموزشی علاقه‌مندید این فرصت استثنایی را از دست ندهید.
درود
آیا نرم افزار خاصی هم هست که باید ازش استفاده کنیم؟
لطفا با واحد آموزش تماس داشته باشین تا در این خصوص راهنماییهای لازم ارائه بشه