بدون شک نفت را می‌توان به عنوان یکی از مهم‌ترین و پول‌سازترین عناصر برای کشورهای سراسر جهان دانست، به طوری که با فروش و معاملات نفت ارزآوری بسیار زیادی حاصل می‌شود. چیزی که مهم است پروسه و فرایند استخراج تا صادر کردن نفت است که به ابزار و تجهیزات آزمایشگاهی بخصوصی نیاز دارد. تجهیزات آزمایشگاهی مرتبط با تست نفت، تنوع بسیار مختلفی دارند. در صورتی که می‌خواهید با انواع این تجهیزات آشنا شوید و کاربرد آنها را بدانید در ادامه با ما همراه باشید زیرا می‌خواهیم درباره این تجهیزات آزمایشگاهی صحبت کنیم.
تجهیزات مورد استفاده در آزمایشگاه‌های تست نفت
همان‌طور که گفته شد، تجهیزات مرتبط با تست نفت در آزمایشگاه‌های نفت انواع متفاوتی دارند امروزه تجهیزات آزمایشگاه و تست نفت و گاز و پتروشیمی بر پایه ابزارهای متنوع و گوناگونی با موارد استفاده مختلف به کار می‌روند که به صورت معمول در دو بخش تجهیزات آزمایشگاهی چرخشی مانند توربین، پمپ و کمپرسور و تجهیزات ساکن مانند منابع ذخیره تقسیم می‌شوند. اما از جمله مهم‌ترین تجهیزات آزمایشگاه نفت، گاز و پتروشیمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دستگاه تقطیر، تقطیر نفتی یا Distillation
- دستگاه نقطه ریزش (دستگاه نقطه ابری)
- دستگاه سولفور آنالایزر (اندازه‌گیری گوگرد)
- دستگاه جذب اتمی (آنالیز عنصری، اتمیک ابزربشن)
- گام تستر، تست گام سوخت یا Gum Tester
- دستگاه اکتان سنج (اکتان متر، اکتان آنالیز)
- ویسکومتر (ویسکومتر نفتی، ویسکوزیمتر)
- دستگاه رنگ سنج (رنگ سنج نفتی، کالریمتر)
- دستگاه فلش پوینت (دستگاه تعیین نقطه اشتعال)
- دستگاه TBN دستگاه مرکاپتان سولفور، آنالایزر TBN
- کارل فیشر (تعیین کردن و نمایش آب در روغن و تعیین کردن و نمایش آب در مواد نفتی یا Karh Fischer
- دانسیتومتر (چگالی سنج)
- تیتراتور اتوماتیک عدد اسیدی و بازی
- دستگاه آنالیزر پایداری اکسیداسیون
- دستگاه آنالیزر ذرات فلزی
- دستگاه آنالیزر فشار بخار
- بن ماریسیرکولاتور (حمام سیرکولاسیون)
- دستگاه سانتریفیوژ مواد نفتی
- اسپکتروفتومتر UV VIS
- مادون قرمز FITR
- تست نفت
تجهیزات مورد استفاده در آزمایشگاه نفت و گاز
همچنین در آزمایشگاه‌های نفت و گاز برای آنالیز کردن و انجام دادن یک سری تست‌ها و آزمایش‌ها بر روی نفت و گاز از تجهیزات نفتی و لوازم آزمایشگاهی متنوعی استفاده می‌شود. از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دستگاه تست و تشخیص نقطه اشتعال سیال به دو روش باز و یا بسته
- رنگ سنج؛ رنگ سنج مواد نفتی پتروشیمی
- دستگاه تست نقطه انجماد و نقطه ذوب
- دستگاه نقطه ریزش
- دستگاه نقطه ابری شدن
- کمپراتور رنگ سنج
- کروماتوگراف گاز GC، کروماتوگراف مایع HPLC
- پتانسیومتر
- دستگاه تقطیر
- اسپکتروفتومتر UV VIS
- اتمیک ابزرشن (جذب اتمی شعله و کوره)
- مادون قرمز FITR
- دستگاه دانسیتومتر
- دستگاه تست ناخالصی
- دستگاه مرکاپتن آنالایزر
- دستگاه سانتریفیوژ مواد نفتی
- دستگاه اندازه گیری ویسکوزیته سرما
- دستگاه تعیین نقطه آنیلین
- حمام سیرکلاسیون
- حمام ویسکوزیمتر
- دستگاه تست دودزدایی برای نفت
- دستگاه فشار بخار برای محصولات نفتی
- دستگاه تعیین مقدار خاکستر در محصولات و مواد نفتی (مطابق با استاندارد ASTM D482)
تجهیزات مورد استفاده در آزمایشگاه نفت و پتروشیمی
تجهیزات پتروشیمی و نفتی آزمایشگاهی که برای کنترل کردن کیفیت و تست نفت و مشتقات آن و همچنین انجام آزمایش فرآورده‌های نفتی و موادی مانند بنزین، روغن، گریس، قیر، گازوئیل و… مورد استفاده قرار می‌گیرند انواع گوناگونی دارند. از جمله مهم‌ترین این دستگاه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دستگاه تقطیر آزمایشگاهی
- دستگاه برش مستقیم
- دستگاه تعیین میزان سولفور گاز مایع
- دستگاه آنالیز نفت و سیالات نفتی
- سانتریفیوژ نفتی (تعیین کردن میزان رسوبات و آب به صورت اتوماتیک)
- دستگاه نقطه ابری و ریزش
- رئومتر برش دینامیکی
- دستگاه پویش و سایش متالوگرافی
- دستگاه تعیین نقطه اشتعال
- حمام ویسکوزیته
- حمام هیدرومتر
- دستگاه ویسکومتر آزمایشگاهی
- دستگاه جذب اتمی
- رنگ سنج
- فوتومتر
- اکسیژن متر
- دستگاه سختی سنج
- دستگاه تست ویسکوزیته
- دانسیته متر
- دستگاه پرس مانت متالوگرافی
- تست نفت و سیالات نفتی
تجهیزات مورد استفاده در آزمایشگاه پتروشیمی
آزمایشگاه‌های پتروشیمی دارای مناسب‌ترین و مهم‌ترین محیط‌های آزمایشگاه تخصصی هستند که از آنها برای آزمایش و تست پتروشیمی مانند اندازه‌گیری ویژگی‌های مرتبط با رفتار و فیزیک، نقطه اشتعال، ویسکوزیته و… استفاده می‌شود. بخشی از این تجهیزات حائز اهمیت عبارت‌اند از:
- تجهیزات تقطیر
- ویسکومتر
- دستگاه تست نقطه اشتعال
- آنالایزر پایداری اکسیداسیون
- آنالایزر فشار بخار
- چگالی سنج
- آنالایزر عدد اکتان
- آنالایزر فلزهای ناچیز
آشنایی و آموزش دوره‌های پروسس
اگر یکی از فعالین و دانش پذیران حوزه نفت و پتروشیمی هستید توصیه میکنیم حتماً سری به دپارتمان پروسس مجتمع فنی فلات قاره بزنید و از آموزش‌های متنوع و کاربردی این آموزشگاه بهره‌مند شوید، کلیه دوره های این مرکز آموزشی توسط اساتید مجرب و متخصص در حوزه نفت و گاز کشور که دارای سابقه بسیار طولانی در این حوزه هستند اجرا شده است و شما پس از گذراندن این دوره ها به یک متخصص و کارشناس پروسس تبدیل می‌شوید.
برخی از دوره های این مرکز آموزشی در لیست زیر ذکر شده است که با کلیک بر روی هر کدام از آنها به صفحه مذکور هدایت خواهید شد.
- آموزش نرم افزار کامسول (Comsol)
- طراحی فرایند | دوره جامع آموزش طراحی فرآیند
- آموزش هایسیس ASPEN HYSYS نرم افزار شبیه سازی فرایند
- آموزش اصول طراحی و تهیه دیتاشیت تجهیزات فرآیندی
- آموزش اصول طراحی PFD-PID
- آموزش طراحی و سایزینگ شیرهای اطمینان و آنالیز شبکه فلر با نرم افزار Flare Net
- آموزش نرم افزار Pipenet
- آموزش اصول راه اندازی و پیش راه اندازی مجتمع های پتروشیمی
- پکیج آشنایی با راکتور
- آموزش اصول تقطیر و تفکیک
- آموزش Aspen Plus
- آموزش طراحی مبدل با (EDR) ASPEN B-Jac و HTRI
- دوره آموزش HYSYS DYNAMICS
- آموزش نرم افزار اُلگا (OLGA)
برخی از دستگاه‌های مرتبط با تست نفت
در صنایع تخصصی نفت و پتروشیمی برای انجام دادن آزمایش‌ها و تست‌های کیفی سنجی مختلف و همچنین انجام دادن سایر تست‌های نفتی از انواع مختلفی از دستگاه‌ها و تجهیزات تخصصی استفاده می‌شود که در ادامه می‌خواهیم به معرفی و توضیح مهم‌ترین این دستگاه‌ها بپردازیم.
دستگاه دیجیتال ترمومتر نفتی
از دستگاه ترمومتر نفتی برای تست نفت استفاده می‌شود. این دستگاه دارای قابلیت اندازه‌گیری بر اساس سانتی‌گراد و فارنهایت است و در مکان‌هایی مانند کشتی‌ها، مخازن نفتی و مناطق خطرناک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه بدنه بسیار مقاومی دارد که از جنس فولاد ساخته‌شده است و معروف‌ترین آن ترمومتر نفتی ۲ کیلوگرمی است. این دستگاه در اکثر مواقع توسط کشور آمریکا ساخته می‌شود.
دستگاه تعیین کردن نقطه ریزش
از جمله مهم‌ترین دستگاه و تجهیزات تست نفت که طراحی آن شکل رومیزی دارد و در فضای آزمایشگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌توان به دستگاه تعیین کردن نقطه ریزش اشاره کرد. این دستگاه دارای نمایشگر دمای دیجیتالی و کنترلر است که با کمک گرفتن از سیستم خنک‌کننده که در آن قرار داده شده است می‌تواند با سرعت بالایی کار کند. حداکثر مصرف این دستگاه در اکثر مدل‌ها ۱۵۰۰ وات است و قابلیت انجام دادن هم‌زمان تست دو نمونه را دارد.
دستگاه تقطیر
دستگاه تقطیر نوع دیگری از انواع دستگاه‌های تست نفت است که به صورت دیجیتالی کار می‌کند. این دستگاه یک صفحه نمایشگر لمسی دارد و تمامی داده‌های خواسته‌شده را باکیفیت بالا تست می‌کند. این دستگاه دارای یک سیستم خنک‌کننده پیشرفته است که به صورت اتوماتیک می‌تواند دما را خنک کند. از جمله مشخصات آن می‌توان به میزان قدرت اندازه‌گیری با دقت بالا، داشتن پمپ سیرکوله، دارا بودن سنسورهای نوری و… اشاره کرد. دستگاه تقطیر دارای دو نوع متحرک و پایه است و ارتفاع بالن را می‌توانید برحسب نیاز آزمایش تنظیم کنید.
دستگاه تعیین کردن میزان نمک
دستگاه تعیین کردن میزان نمک یکی از دستگاه بسیار مهم در زمین تست نفت است که قابلیت اندازه‌گیری میزان نمک در نفت خام را دارد و نتایج دلخواه مرتبط با آن را نشان می‌دهد. از جمله ویژگی‌های این دستگاه می‌توان به دارا بودن صفحه‌کلید لمسی ضد آب، دارا بودن صفحه نمایشگر و داشتن سنسورهایی با قابلیت تعویض اشاره کرد. این دستگاه با استفاده از باتری و برق‌کار می‌کند.
دستگاه سانتریفوژ نفت
دستگاه سانتریفیوژ نفت از تجهیزات تست نفت است که می‌تواند مقدار فرآورده‌های نفتی را بررسی کند و با دارا بودن نمایشگر می‌تواند سرعت، دما و دیگر پارامتری تخصصی را نشان دهد. این دستگاه می‌تواند دمایی تا بازه ۸۰ درجه سانتی‌گراد را بررسی کند. از آنجایی که این دستگاه سرعت بسیار بالایی دارد؛ در نتیجه عملکرد قابل قبولی در انجام وظایف از خود بروز می‌دهد.
دستگاه آنالیزر میزان روغن در آب
دستگاه آنالیز میزان روغن در آب، آزمون‌های مربوط به استخراج، تخلیه و اندازه‌گیری را به شکل اتوماتیک انجام می‌دهد و برای کار کردن با آن تنها کافیست که دکمه‌ای را فشار دهید. این دستگاه دارای یک نمایشگر رنگی است و کار کردن با آن بسیار ساده بوده به طوری که در مدت زمان کمی آن را یاد خواهید گرفت. با استفاده از این دستگاه می‌توانید روغن‌های موجود را بسنجید و فرایند تبخیر را چک کنید. این دستگاه تولید کشور ژاپن است و می‌تواند تا حدود ۳۰۰ داده را ذخیره کند.
دستگاه آنالیز H2S
این دستگاه آنالیز یکی دیگر از تجهیزات بسیار مهم مرتبط با تست نفت است که قابلیت اتصال به پروسسور فاز بخار را دارد و از دقت بسیار زیادی برخوردار است. این ابزار از سنسور الکتروشیمیایی ویژه‌ای برخوردار است و دمای ایمن انجام تست به وسیله آن حدود ۶۰ درجه سانتی‌گراد است. به طور معمول مدت زمان انجام تست با استفاده از این دستگاه حدود ۲۵ دقیقه طول می‌کشد و قابلیت اتصال به کامپیوتر را دارد. این دستگاه حدود ۸ کیلوگرم وزن دارد.
دستگاه دیجیتال ویسکومتر چرخشی
برای اینکه بتوانید مقدار ویسکوزیته را به طور دقیق اندازه‌گیری کنید باید از دستگاه دیجیتال ویسکومتر چرخشی استفاده کنید. این دستگاه صفحه بزرگ ۷ اینچی دارد که تمامی داده‌ها را به راحتی و با دقت بسیار بالا در اختیار شما قرار می‌دهد. از جمله مشخصه‌های این دستگاه می‌توان به تنظیم کردن میزان سرعت چرخش، دارا بودن پایه استاندارد و اتصال به ترموسل خارجی اشاره کرد. ویسکومتر دیجیتال چرخشی می‌تواند سرعت چرخش را به طور دقیق مشخص کرده و آن را به آداپتور اضافه کند.
تجهیزات مهم آزمایشگاهی مرتبط با آزمایشگاه تست نفت و روغن
- دستگاه ویسکومتر کینماتیک: در آزمایشگاه نفت و پتروشیمی کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری ویسکوزیته کینماتیک در مواد نفتی استفاده می‌شود.
- دستگاه سولفور آنالایزر: در آزمایشگاه نفت و پتروشیمی کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری گوگرد (سولفور) در مواد نفتی در استفاده می‌شود.
- دستگاه SSI روغن موتور: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری تست پایداری برشی روغن موتور استفاده می‌شود.
- دستگاه اکتان سنج بنزین: در آزمایشگاه نفت و بنزین کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری اکتان در بنزین استفاده می‌شود.
- دستگاه CCS روغن: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری ویسکوزیته ظاهری روغن در سرما استفاده می‌شود.
- دستگاه HTHS روغن موتور: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری ویسکوزیته روغن در دمای بالا و سرعت برشی بالا استفاده می‌شود.
- دستگاه نواک روغن: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری اتلاف تبخیر روغن موتور استفاده می‌شود.
- دستگاه تقطیر اتوماتیک: در آزمایشگاه نفت و پتروشیمی کاربرد دارد و برای انجام تقطیر مواد نفتی در محصولات نفتی استفاده می‌شود.
- دستگاه MRV روغن: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام ویسکوزیته روغن در سرما مربوط به پمپاژ استفاده می‌شود.
- دستگاه AES آنالیز عنصری: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام آنالیز عناصر روغن مطابق ASTM D6595 استفاده می‌شود.
- دستگاه ویسکوزیته در سرما: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری ویسکوزیته روغن در دمای پایین و سرعت برشی بالا استفاده می‌شود.
- دستگاه شمارش ذرات روغن: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام شمارش ذرات معلق در روغن استفاده می‌شود.
- دستگاه تقطیر در خلا روغن: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری عدد تقطیر روغن در دمای 400 درجه تحت خلاء استفاده می‌شود.
- دستگاه سانتریفیوژ نفتی: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام جداسازی آب و رسوبات از روغن و مواد نفتی استفاده می‌شود.
- دستگاه مرکاپتان سولفور: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری مرکاپتان سولفور روغن استفاده می‌شود.
- دستگاه رنگ سنج روغن: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری رنگ روغن از 1 الی 8 استفاده می‌شود.
- دستگاه تست فراریت روغن: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری تست فراریت روغن به روش کروماتوگرافی استفاده می‌شود.
- دستگاه آنالیز عناصر روغن: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری کف انواع روغن موتور و روان کننده در دمای بالا استفاده می‌شود.
- دستگاه تست کف روغن: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری کف انواع روغن موتور و روان کننده در دمای بالا استفاده می‌شود.
- دستگاه نقطه ذوب روغن: در آزمایشگاه روغن و گریس کاربرد دارد و برای انجام اندازه‌گیری نقطه ذوب روغن و گریس استفاده می‌شود.
سخن پایانی
در این مقاله درباره تجهیزات آزمایشگاهی مرتبط با تست نفت صحبت کردیم. اما در پایان لازم است تا یک خبر خوب برای علاقه‌مندان به حوزه آموزش‌های فنی و مهندسی بدهیم. خبر خوب ما این است که مجتمع آموزشی فلات قاره با بیش از ۱۵ سال سابقه تجربه در حوزه آموزش‌های مدیریتی، اداری، فنی، مهندسی، ایمنی و… و با دارا بودن مجوزات سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور دوره‌های کاملاً کاربردی در زمینه‌های آموزشی مانند پایپینگ، پروسس، صنایع و کنترل پروژه عمران، ایمنی مواد و متالوژی، سیمان، تعمیر و نگهداری، فناوری اطلاعات، مدیریت و… برگزار می‌کند. این دوره‌ها در مجتمع فلات قاره یا محل شرکت‌ها برگزار می‌شود. همچنین این آموزش‌ها هم به صورت حضوری و هم به صورت آموزش‌های مجازی و آفلاین در دسترس هستند و هدف آن کاهش هزینه‌ها و آسان کردن آموزش است. بنابراین اگر به این زمینه‌های آموزشی علاقه‌مندید این فرصت استثنایی را از دست ندهید.
عالی بود ممنون
خواهش میکنم موفق باشین